Opvoedcoach

Mijn dochter van 11 jaar heeft het erg moeilijk met het plotselinge overlijden van een dierbaar familielid. Ze lijkt somber en wil er niet over praten. Terwijl mijn zoon (4 jaar) er veel luchtiger mee om lijkt te gaan. Hij praat er soms over, maar gaat daarna weer door met spelen. Hoe komt dit? En kan ik mijn dochter helpen?

Wat u beschrijft is een verschillende reactie van twee kinderen. Ze zitten in een andere ontwikkelingsfase en reageren daardoor niet hetzelfde op deze verdrietige gebeurtenis.

Vaak denken kleuters dat het iets tijdelijks is

Uw zoon begrijpt misschien het definitieve karakter van de dood nog niet. Dit heeft te maken met het ‘magisch denken’ dat kleuters nog doen. Hierdoor kunnen ze er vrij luchtig over doen en ineens zeggen “Zullen we dan nu een spelletje doen?”. Een kleuter is nog druk bezig om de wereld te ontdekken en stelt over het algemeen veel vragen. Deze vragen zijn vaak praktisch van aard; vooral over het hoe, wat en waarom. Geef een voor hem begrijpelijk antwoord en wees eerlijk. Je hoeft niet altijd overal een antwoord op te hebben als de vraag ingewikkeld is. Soms heeft een kind zelf een idee in zijn hoofd en kun je daar naar vragen (“Wat denk jij?”).

(Pre)pubers begrijpen steeds meer

Uw dochter begrijpt steeds meer dat de dood definitief is en dat een overleden persoon niet meer terugkomt. Ze kan gaan beseffen dat ook jonge mensen overlijden. Dat kan haar angstig maken. Tegelijkertijd is ze als (pre)puber misschien al bezig met het vormen van een eigen identiteit, waarbij ze steeds minder afhankelijk wordt van volwassenen. Ze wil niet altijd meer aandacht vragen voor haar verdriet of angst. Dat zou ‘kinderachtig’ kunnen lijken. Omdat de gevoelens er toch uit moeten, vertonen kinderen van deze leeftijd soms lastig of opstandig gedrag of ze zijn juist stil en teruggetrokken.

Zoek naar praatmomenten

Het helpt om te zoeken naar momenten waarop jullie er binnen het gezin over kunnen praten. Het allerbelangrijkste voor een kind is dat het weet dat hij erover kán praten. Over het overlijden, maar ook over de persoon die is overleden. Zorg dat beide kinderen het gevoel hebben dat ze alles mogen zeggen en vragen. Zoek samen naar een manier om ervaringen en emoties te delen. Soms lukt praten beter als je iets doet samen, bijvoorbeeld tijdens het fietsen of tijdens het uitlaten van de hond. Daarbij is het goed om te weten dat kinderen over een ingewikkeld onderwerp zelden lange gesprekken voeren. Vaak zijn het hele korte gesprekken waarin ze één vraag stellen of één opmerking maken.

Mijn dochter van 3,5 jaar vraagt dagelijks mijn tablet om mee te spelen. Is dit schadelijk voor de ontwikkeling van mijn kind?

Het is niet zo dat tabletgebruik per definitie niet leerzaam is. Er zijn aanwijzingen dat mediagebruik een positieve uitwerking kan hebben op de ontwikkeling wanneer het aansluit bij de ontwikkeling en interesse van het kind. Het is wel belangrijk dat een kind ook andere activiteiten doet. Jonge kinderen leren nog altijd beter van een persoon dan van een scherm.

Kinderen groeien op in een wereld van beeldschermen

Zodra uw dochter de tablet leert kennen, is de aantrekkingskracht naar de tablet groot. Het is gemakkelijk speelgoed, verveelt nooit want er gebeurt steeds wat nieuws. Peuters kunnen eindeloos filmpjes aanklikken. Belangrijk om te weten, is dat peuters fantasie en werkelijkheid nog niet zo goed onderscheiden. Hierdoor kunnen ze moeite hebben om dat wat ze op de tablet zien te vertalen naar hun eigen leven. Zorg ervoor dat u uw dochter begeleidt tijdens het tabletgebruik. En zorg er ook voor dat ze niet overprikkeld raakt. Peuterhersens zijn nog heel gevoelig.

Tips

• Leer uw dochter vanaf het begin aan dat een tablet niet altijd gebruikt kan worden. Dat gaat het best als je de tablet alleen gebruikt op vaste momenten.
• Kijk mee als ouder. Praat met je kind over wat er te zien is.
• Zorg voor veel herhaling. Peuters leren hierdoor hoe een verhaal of een spelletje verloopt en eindigt. Ze ervaren hierdoor structuur en leren het beeld dat ze online zien in het echte leven te herkennen.
• Maak een eigen afspeellijst van YouTube-filmpjes (KinderTube) en zet die in het beginscherm van je tablet. Zo kan je dochter ze gemakkelijk vinden en voorkomt u dat ze iets aanklikt wat niet oké is.
• Gebruik apps voor peuters. Probeer deze het eerst zelf uit.
• Laat uw dochter maximaal 10 tot 15 minuten per keer kijken. Veel langer kan een peuter zich nog niet concentreren.
• Geef uw dochter de tablet liever niet voor het slapengaan. Onderzoek heeft aangetoond dat het LED-licht in een tablet in slaap vallen kan bemoeilijken.
• Wees u bewust van uw voorbeeldrol tot tablet(media)gebruik.
• Doe ook andere activiteiten met uw dochter. Het is voor peuters belangrijk lichamelijk bezig te zijn, veel buiten te spelen en hun handen en alle zintuigen te gebruiken.

Mijn dochter is 6 jaar en enig kind. Ze is vaak bang om ergens naartoe te gaan. Vroeger had ze moeite met afscheid nemen op de kinderopvang, maar dat gaat op school nu beter. Ze wil liever niet alleen boven spelen, ze speelt het liefst bij ons in de buurt. Ook is ze soms bang als ze in bed ligt ’s avonds. Dan roept ze en stelt allerlei vragen. Bijvoorbeeld over de dood. Is haar angst gepast of zou er iets anders aan de hand kunnen zijn? En wat kunnen wij als ouders doen om haar te helpen?

Angst ontwikkelt zich vanaf de peutertijd steeds meer

Angst is een gevoel dat zich vanaf de peutertijd steeds meer ontwikkelt. Opeens zie je stoere kinderen bang worden voor van alles en nog wat. Angst is nuttig, omdat het je behoedt voor gevaar zoals het verkeer, honden of hoge objecten waar je vanaf kunt vallen. De ontwikkeling van angst is onlosmakelijk verbonden met de cognitieve ontwikkeling. Je leert dingen, je weet meer en daardoor zie je meer gevaar.

De rol van fantasie

Bij jonge kinderen (peuters) speelt fantasie een rol. Zij hebben vaak moeite om fantasie en werkelijkheid uit elkaar te houden en kunnen daardoor angstig worden van dingen of gebeurtenissen die wat minder reëel zijn. Zoals krokodillen onder het bed of mee gespoeld worden met het badwater.

Bewustwording van de realiteit

Als een kind ouder wordt, wordt het zich steeds meer bewust van de realiteit en wat daarin mis kan gaan. Het realiteitsbesef neemt toe, ze krijgen meer oog voor de werkelijkheid. Ze gaan meer begrijpen, verklaren en beredeneren. Ze hebben besef van verleden, heden en toekomst. Ze kunnen zich zorgen maken over dingen die echt kunnen gebeuren, zoals het doodgaan van een familielid , ongelukken, brand of de scheiding van ouders. Ook komen ze vaker in nieuwe sociale situaties terecht waarin ze onzeker kunnen worden. Omdat ze zich meer bewust zijn van zichzelf en de reactie van de ander op hen. Ze kunnen bang zijn er niet bij te horen, het niet goed te doen (op gebied van sport of school) of niet aardig gevonden te worden. Er wordt in deze periode ook meer verwacht van kinderen, waardoor ze het gevoel kunnen krijgen dat ze iets niet goed kunnen (faalangst). Ze kunnen gaan pieken, tobben over dingen die ze horen of zien op het jeugdjournaal.

Praktische handvatten en tips

Belangrijk is dat de angst die uw dochter voelt serieus wordt genomen. Zeg niet “het valt wel mee”. Laat haar vertellen wat er is en stel vragen om erachter te komen wat er speelt en wat het ergste is dat kan gebeuren. Zo kunt u bekijken of u invloed kunt uitoefenen op deze gebeurtenissen. Met de feiten kunt u angstige gedachten ombuigen. Wees begripvol en benoem de emoties. Hierdoor gaat uw dochter zichzelf ook beter begrijpen. Als uw dochter het fijn vindt, kunt u haar vasthouden of knuffelen. Fysiek contact kan een veilig en rustig gevoel geven. Oefen met ontspannen (meditatie of mindfulness), help haar een plekje in haar hoofd te creëren waar ze zich veilig kan voelen. Dit kan ze doen door terug te denken aan een leuke gebeurtenis waar ze zich fijn bij voelde. Laat haar zich focussen op haar ademhaling zodat haar gedachten afleiden van hetgeen haar angst oproept.

Als sociale angst of faalangst een rol speelt, kunt u proberen haar zich zekerder te laten voelen door haar succeservaringen op te laten doen. Complimenteer haar voor haar inzet en harde werken in verschillende situaties. Thuis met een klusje, op school voor een werkje, in het contact met vriendjes of vriendinnetjes. (Als ze goed luistert naar een ander, iets voor een ander doet bijvoorbeeld.) Benoem dat dingen goed gaan.
Gevoelige kinderen hebben soms meer tijd nodig om aan nieuwe situaties te wennen. Gun ze die tijd ook en begeleid ze erbij door van tevoren situaties door te spreken. (“Wat kan er allemaal gebeuren en hoe kun je daarop reageren?”)

Mocht de angst van uw dochter een dusdanige vorm aannemen dat het haar belemmert in haar dagelijks functioneren, adviseer ik u om contact op te nemen met de huisarts om te onderzoeken of er andere manieren zijn om haar verder te helpen. Wellicht is professionele hulp dan nodig.

Mijn dochter wordt in de zomervakantie 12 jaar en gaat naar het voortgezet onderwijs. Ik merk dat ze steeds minder aan mij vertelt over wat ze meemaakt en waar ze mee zit. Terwijl ze altijd alles met mij deelde! Ik vind het moeilijk om hier mee om te gaan. Ik heb op deze manier geen zicht op wat zij meemaakt. En ben niet in staat haar te behoeden voor vervelende dingen. Zijn er tips zodat ik haar goed kan ondersteunen?

De overstap naar het voortgezet onderwijs. Een grote verandering in het leven van een kind én de ouders. Het is een periode waarin kinderen afscheid nemen van veel van hun oude gewoontes en systemen. Er komt in deze leeftijdsfase steeds meer afstand tussen kinderen en hun ouders. Iets waar niet alleen kinderen, maar vaak ook hun ouders aan moeten wennen.

Meer behoefte aan verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

Naast de verandering van school en alles wat daarbij komt kijken, hebben kinderen van deze leeftijd steeds meer behoefte aan meer eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Ze willen meer privacy en dus minder aan hun ouders vertellen over alles wat ze meemaken. Ook al was vroeger de band met uw dochter heel open, nu wil ze wellicht liever eerst zelf nadenken over oplossingen of reflecteren op haar eigen handelen. Dit is goed voor haar eigen ontwikkeling, zodat ze zelf keuzes leert maken. Wanneer ze ervaart dat haar keuzes positieve ervaringen opleveren, doet dit haar zelfvertrouwen goed.

Wees als ouder niet te bang maar stimuleer

Natuurlijk wilt u haar beschermen voor vervelende dingen. Maar wanneer u altijd haar problemen blijft oplossen, leert en kan zij dit nooit zelf wanneer zij een volwassen vrouw is. Om uw dochter te stimuleren met u te praten wanneer ze ergens mee zit, is het goed om een betrokken en geïnteresseerde houding aan te nemen. Zorg ervoor dat uw dochter weet dat ze altijd bij u terecht kunt. Soms is het al voldoende om gewoon thuis te zijn als zij er ook is. Even samen iets met haar drinken of een activiteit doen die aansluit bij haar interesses. Het gaat er dan niet om dat er veel gesproken wordt, gewoon het samen iets met elkaar doen kan al voldoende zijn om haar het gevoel te geven dat u er voor haar bent. Als u er bent voor de leuke dingen, weet ze u vast ook te vinden wanneer ze minder leuke dingen meemaakt.

Geef positieve feedback

Verder kan het helpen om haar positieve feedback te geven en niet al te streng voor haar te zijn. Duidelijke regels zijn uiteraard wel belangrijk. Alleen gaat het er in deze leeftijdsfase ook om dat uw dochter inbreng mag hebben. Laat haar meedenken en meebeslissen of iets wel of niet mag. Keur niet meteen iets af, maar ga met haar in gesprek. Wat vindt zij er zelf van? Wat heeft ze ervan geleerd?

Ik heb een zoon van net 2,5 jaar die altijd goed luisterde. Sinds kort moet ik hem voortdurend corrigeren omdat hij niet wil luisteren. Ik merk dat ik het soms moeilijk vind om rustig te blijven. En dat ik steeds harder tegen hem ga praten. Vaak helpt dit niet en word ik alleen maar bozer. Hoe kan ik mijn zoon het beste corrigeren zodat ik zelf rustig blijf?

Kinderen kunnen hun ouders behoorlijk boos maken. Het is een hele kunst om rustig en positief te blijven. Eigenlijk kunt u het beste voorkomen dat u boos op hem wordt. Geef eerder aan wat u van hem verwacht. Zo zorgt u ervoor dat hij uw grens kent. Wanneer u niet boos bent, kunt u rustig en positief corrigeren omdat er nog geen emotie bij komt kijken. Uw boosheid roept namelijk ook boosheid op bij uw kind. Wanneer de sfeer in huis niet gezellig is, probeer dan even uit de sfeer te komen. Ga samen naar een andere kamer om iets te doen of, beter nog, ga lekker naar buiten. Jullie krijgen dan letterlijk frisse lucht.

Grenzen opzoeken en niet willen luisteren horen bij de ontwikkeling

Het opzoeken van grenzen en het niet luisteren naar de ouders is niks geks in de ontwikkeling van een kind. Rond deze leeftijd ontdekt een kind dat hij invloed heeft op zijn omgeving door dingen te weigeren of op een andere manier te doen.

Breng het positief of creatief

Het kan helpen wanneer u de opdracht positief formuleert. Dus “we lopen rustig in huis” of “we praten met een zachte stem”. Probeer de woorden ‘niet’ en ‘nee’ zoveel mogelijk te vermijden. Een andere tip is: wees creatief. Kinderen spelen het liefst de hele dag. Het spel sluit aan bij de belevingswereld van het kind. Breng een spelelement in door bijvoorbeeld een rol van zijn rollenspel te vervullen. Of door een spelletje te bedenken waardoor uw zoon geprikkeld wordt te luisteren. Bijvoorbeeld “ik doe mijn ogen dicht en tel tot 10. Als ik mijn ogen opendoe, heb jij je pyjama aan” of “we maken een wandeling door het bos (in de woonkamer) en we moeten heel stil zijn voor de beestjes die daar rondlopen, dus we lopen zachtjes”. Vaak lukt het op deze manier makkelijker om uw kind te laten doen wat u van hem vraagt. En zelfs zonder dat u uw stem hoeft te verheffen en boos hoeft te worden.

Onze dochter van drie wil tegenwoordig alles zelf doen. Op zich leuk, maar het kost alleen zoveel tijd en soms hebben we die tijd niet. Hoe lossen we dit op?

Deze ‘ik kan het zelf’-fase zorgt ervoor dat kinderen leren zelfstandig te handelen. Het zelf proberen en zelf oefenen is heel belangrijk voor de ontwikkeling van uw dochter. Uiteraard blijft uw aanwezigheid als opvoeder belangrijk voor de veiligheid en om haar te begeleiden in dit proces. Wat je daarvoor nodig hebt als ouder is heel veel geduld!

Laat uw kind het zelf ervaren

Als uw kind zelf dingen doet, ervaart ze een gevoel van trots. Dit is belangrijk voor haar zelfvertrouwen. U kunt uw kind op een positieve manier stimuleren door haar te laten helpen met klusjes en taakjes (die ook aansluiten bij haar mogelijkheden) . Kinderen vinden het heel fijn om bij te dragen en dit geeft weer een kans om emotioneel te groeien. Door uw dochter zelf dingen te laten doen die ze ook zelf wil doen, erkent u als het ware haar autonomie. Zij is een individu met eigen wensen, gedachten, behoeften, talenten en een eigen wil. Zij wordt hierin bevestigd door haar zelfstandig dingen te laten doen.

Sluit een compromis

Nu even praktisch. Als je op het punt staat om de deur uit te gaan en weinig tijd hebt, kan het heel frustrerend zijn dat uw dochter zelf haar schoenen wil aandoen. Op dat moment zult u een compromis moeten sluiten. Leg uit waarom er op dat moment geen tijd is voor haar om zelf haar schoenen aan te doen. Geef ook aan dat u goed snapt dat het voor haar heel belangrijk is om het zelf te doen. Zorg dat u een alternatief kan bieden. Als jullie aan het einde van de dag thuiskomen, mag zij uiteraard zelf haar schoenen weer uit doen. Of ze mag bijvoorbeeld helpen met koken. Stel iets leuks in het vooruitzicht. En zorg dat u, wanneer dat mogelijk is tijd inplant de volgende ochtend voor het ‘zelf-de-schoenen-aan-doen’ ritueel. U zult wat extra tijd in moeten plannen voor de drang naar zelfstandigheid van uw dochter.

Geduld, geduld, geduld en begrip

Dat zijn de sleutelwoorden in deze peuterfase. Maar ook duidelijkheid is heel belangrijk. Leg uit wat uw grenzen zijn. Wat kan wel en wat niet en waarom. Houd het wel kort en overzichtelijk, want ze is nog niet in staat om een uur te luisteren naar alle regels en afspraken. Maak er een paar met betrekking tot het ochtendritueel, als dat het moment is waarop de stress dikwijls toeslaat. Bovenal, zorg voor positieve ervaringen, daar groeit ze van!

Onze dochter van 8 is een fanatieke sporter. Zij kan het ook goed. Ze speelt hockey in het eerste elftal. Het probleem is echter dat, wanneer haar team verliest of er wordt een fout gemaakt door een medespeelster, zij zo boos wordt dat ze uit het veld loopt of heel onaardig reageert. Wij vinden dit als ouders niet kunnen. Verliezen hoor toch ook bij sport?

Winnen en verliezen

Winnen en verliezen, het hoort er inderdaad allemaal bij. Als volwassene kun je meestal zo redeneren. Maar … de realiteit is ook vaak anders. Kijk maar eens naar reacties van topsporters wanneer het niet loopt zoals zij verwacht hadden. Veelvuldig tranen of agressie op en rond belangrijke toernooien. En niet alleen van de sporters zelf. Ook de supporters laten hun emoties vaak de vrije loop. In positieve, maar ook vaak in negatieve zin. Zo moeilijk is het blijkbaar. Fanatisme betekent letterlijk ‘hartstochtelijke ijver’ en gaat vaak gepaard met heftige emoties.

Samen bespreken

Haar fanatisme brengt haar op sportgebied blijkbaar wel ver. Maar het heeft dus ook deze andere kant. Wat kunt u doen? De vraag is of u als ouder hierop moet reageren of dat u dit in eerste instantie aan de coach overlaat. Ons advies is het laatste. De rollen zijn duidelijk. Op het veld zijn de coach en de scheidsrechter aan zet. Opvoeden doet u echter wel samen. Dus er is niets op tegen om er eens het gesprek over aan te gaan met de coach. En dan bedoel ik ook met uw dochter erbij. U kunt dan samen afspraken maken. Misschien voelt uw dochter haar boosheid aankomen, dan is een wissel mogelijk op zijn plaats. Vanuit de sport zijn er termen als ‘fair play’, die haar ook kunnen helpen haar emoties de baas te blijven: welk gedrag past er wel of juist niet op het veld.

Vergelijken

Daarnaast kunt u samen naar andere wedstrijden of sportevenementen op tv kijken en benoemen hoe sporters op een positieve manier met gevoelens voortkomend uit fanatisme omgaan (anderen oppeppen, tegen zichzelf praten, omzetten in lichamelijke acties). Dat helpt haar langzaam maar zeker haar gevoelens beter de baas te blijven.

Gedrag ouder

Het gedrag van ouders langs de lijn is ook een punt van aandacht. Hoe gaan zij om met winst en verlies? Is er voldoende luchtigheid over de prestaties? Is er sprake van positieve aandacht, ook bij verlies? Is er aandacht voor alle kwaliteiten van de kinderen, ook al zijn deze minder opvallend?

Genoeg stof tot nadenken, en er is nog tijd voor uw dochter om hierop te ontwikkelen. Geef in ieder geval complimenten als het wel goed gaat.

Mijn zoon Tijl (7 jaar) kijkt het liefst de hele dag naar een beeldscherm. Het maakt niet uit of dit de tablet, de computer of de televisie is. Ik bedenk van alles om te doen, maar steeds weer krijg ik de vraag of hij op de tablet mag. Het voelt niet goed, maar hoe ga ik hier mee om?

Dit is een herkenbare vraag. Veel kinderen vinden het gebruik van media leuk en het kan natuurlijk ook leerzaam zijn. Belangrijk is om na te gaan wat de reden is dat uw kind dit wil doen. Is dat voor de gezelligheid, om te ontspannen, ter informatie, om mee te praten, uit verveling of uit gewoonte?

Om een goed afgewogen besluit te maken hoe hiermee om te gaan, is voor ouders de MediaDiamant ontwikkeld. Deze MediaDiamant bestaat uit vijf kanten, met daarin de belangrijkste onderdelen van mediaopvoeding. Het gaat om de volgende onderdelen:

• Plezier: geniet van de mogelijkheden die media biedt. Laat uw kind media dan ook gebruiken om te leren, te ontspannen en plezier te hebben, zich verder te ontwikkelen en contact te onderhouden met bijvoorbeeld familie.
• Veilig: voorkom risico’s. Kinderen kunnen dingen te zien krijgen die niet geschikt zijn voor de leeftijd van uw kind. Het is belangrijk om goede en duidelijke afspraken te maken met elkaar over wat wel of niet geschikt is. Grijp in als iets niet goed gaat.
• Samen: begeleid je kind door samen gebruik te maken van media. Zo verhoog je zowel het plezier als de veiligheid.
• Inhoud: het is belangrijk dat spelletjes, programma’s en filmpjes aansluiten op de belevingswereld en het ontwikkelingsniveau van uw kind. Wat kinderen op pakken van het kijken naar de tv/tablet/computer is afhankelijk van de leeftijd. Rond deze leeftijd begrijpen kinderen verhalen steeds beter. Kinderen vinden het leuk om series te volgen, omdat ze zich kunnen herinneren wat er de vorige keer gebeurd is. Zo rond de 6 jaar ontdekken ze wat ze op het nieuws zien echt gebeurd is, ze kunnen het alleen nog niet in een breder kader passen. Ze passen het vaak toe in hun eigen situatie. Kinderen zien ook steeds beter het verschil tussen programma’s en reclame. Ze geloven nog alles wat de spotjes hen voorspiegelt. Het is dan ook belangrijk om eerst een keuze te maken voor een programma, filmpje of spelletje en het ook uit te zetten als het programma, filmpje of spelletje is afgelopen. Laat uw kind er eerst vragen of ze op de tablet, computer of tv mag. Vervolgens kunt u vragen: “wat wil je dan doen/zien?” Hierdoor leert uw kind niet zomaar de tablet/computer/tv aan te zetten.
• Balans: mediagebruik moeten niet de enige activiteiten zijn voor uw kind. Ook (buiten)spelen, tekenen, bouwen en lezen zijn belangrijk activiteiten voor uw kind. Help uw kind door het goede voorbeeld te geven en afspraken te maken over hoeveel tijd uw kind mag besteden aan media (en kom deze afspraak na). Er zijn nog niet echt goed onderbouwde regels voor hoeveel tijd u kind mag besteden aan beeldschermen. Om een beetje houvast te hebben staat voor de leeftijd van 6-8 jaar maximaal 1 uur per dag (verdeeld over periodes van maximaal 30 minuten).

Door naar al deze onderdelen te kijken, kunt u zich naar eigen inzicht een mening vormen over mediagebruik en kinderen. Hierbij speelt uw opvoedstijl en gezinssituatie uiteraard ook een rol. Meer informatie en tips zijn te vinden op de websites van Mediawijsheid, Mediasmarties en Mediaopvoeding.

Vraag: mijn zoon van vier jaar praat de hele dag door met mij. Hij stelt continu vragen en wanneer ik een antwoord geeft, stelt hij alweer een volgende vraag. Ik word er moe van en kan nauwelijks met mijn partner praten. Hij zit er steeds tussen.Kleuters zijn de hele dag bezig de wereld te ontdekken en stellen daarover dus heel veel vragen. Waarom, waarom, waarom? Alles wat voor ons heel gewoon lijkt , is voor hen een ontdekkingstocht. Ze willen van alles weten en daar hebben ze de volwassenen om zich heen dus ook bij nodig. Waarom is de lucht blauw? Waar gaan de wolken naartoe? Hoe komt een baby in de buik van de mama? Waarom wordt er niet meer geld gemaakt, dan kan iedereen rijk zijn? Geef daar maar eens antwoorden op. Dat valt lang niet altijd mee. Toch is het ook in deze leeftijdsfase erg belangrijk met je kind in gesprek te zijn. Ook al kost dat soms moeite, tijd en energie. Je kunt bijvoorbeeld samen op onderzoek uitgaan om antwoorden te vinden op al deze vragen. Samen naar de bibliotheek gaan of op de tablet zoeken naar antwoorden is ook een leuke bezigheid voor beiden.

Stel grenzen

Natuurlijk mag je ook grenzen stellen. Opvoeden is hier namelijk ook aan de orde. Je vormt samen een gezin, met je partner en eventuele andere kinderen. Daar hoort dan ook bij dat je kind niet altijd in het middelpunt hoeft te staat. Op deze leeftijd leren kinderen stap voor stap dat andere mensen ook behoeftes en gevoelens hebben. Kortom, je kind leert zich in te leven in de ander, tenminste als hij dit ook krijgt aangereikt door zijn omgeving, de ouders of bijvoorbeeld de leerkrachten op school. Door zijn enthousiasme en leergierigheid zal hij hier nog wel moeite mee hebben.

Maak afspraken

Het is aan te raden momenten in te bouwen dat je kind bezigheden heeft waarbij jullie even niet in gesprek zijn. Spreek duidelijk met je kind af dat hij jullie dan met rust laat en jullie hem. Dat heeft als voordeel dat je ook beiden letterlijk tot rust komt. Daarnaast zijn mijmeren, jezelf verwonderen en wegdromen waardevolle ‘bezigheden’. Het is fijn wanneer je als kind (en volwassene!) ook kunt genieten van alleen zijn, jezelf vermaken en rustpunten. Hierbij worden ervaringen verwerkt en er ontstaan waardevolle inzichten. Ook dat zijn belangrijke onderdelen van de opvoeding.

Blijf positief

Jouw vraag wordt hiermee wellicht niet eenduidig beantwoord. Het antwoord zit juist in de combinatie van de drie hierboven genoemde punten: blijf in gesprek met je kind, stel grenzen wanneer zijn contact ten koste dreigt te gaan van andere relaties binnen je gezin en bouw momenten van rust in voor zowel je kind en jezelf. Wanneer je dit alles op een positieve manier aanpakt, dus niet vanuit corrigeren, maar juist vanuit het erkennen van ieders behoefte dan komt het zeker goed.

Onze zoon Remco (9 maanden) is een actief, speels mannetje. Hij  was altijd een allemansvriend. Je kon hem rustig bij iedereen achterlaten. Sinds kort is dat niet meer het geval. Hij huilt al als we bij mijn zus zijn en ik even naar het toilet ga. Ik snap niet zo goed waar dit ineens vandaan komt.

Ik kan me voorstellen dat, dat voor jou een hele verandering is zo ineens. Gezien de leeftijd van Remco klinkt dit als verlatingsangst en/of eenkennigheid. De meeste baby’s hebben zo’n fase waarbij ze niet gescheiden willen worden van de ouder(s). Verlatingsangst en eenkennigheid komen meestal tegelijkertijd voor. Hiermee krijg je voor het eerst te maken als het kind zo tussen de 6 en 9 maanden oud is. Het is normaal gedrag dat hoort bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind.

Zo tussen de 6 en 9 maanden kan uw kind steeds beter denken in beelden, ook als dat beeld even tijdelijk niet zichtbaar is. Uw kind gaat zich dus afvragen waar u bent als u niet in zijn nabijheid bent en of u terugkomt. Dit wordt verlatingsangst genoemd. Ook leert uw kind vreemden van bekenden te onderscheiden. Hij gaat zich hechten aan de voor hem meest vertrouwde personen en wordt eenkennig. Uw kind wordt angstig als de personen waaraan hij gehecht is weggaan.

Verlatingsangst en eenkennigheid horen  bij de sociaal emotionele  ontwikkeling van een kind en gaan vanzelf over (meestal rond tweede verjaardag, maar kan ook later). Het is zelfs een belangrijke stap in Remco zijn ontwikkeling! U hoeft zich hier dan ook geen zorgen over te maken. U kan deze fase niet voorkomen of tegengaan. Wel kan u proberen uw kind zoveel mogelijk te helpen door:

• Kiekeboe-spelletjes te spelen met uw kind. Zo leert hij dat u er nog steeds bent ook al kan hij u niet zien.
• Als uw kind een lievelingsknuffel heeft kan die troost bieden. Die is vertrouwd en geeft hem een veilig gevoel.
• Geef uw kind de tijd om ergens te wennen. Blijf even bij hem voordat u weggaat.
• Zorg voor een duidelijk en vast afscheidsritueel. Ga niet stiekem weg, hierdoor leert uw kind dat u opeens kan verdwijnen en zal hij zich minder veilig voelen. Vertel dat u even weggaat, wat u gaat doen en dat u weer terugkomt.
• Als u afscheid heeft genomen dan is het ook het beste om dan te gaan. Anders wordt het alleen maar verwarrend voor uw kind.
• Besteed aandacht aan het ‘thuiskomen’.  Voor uw kind is uw thuiskomst een afsluiting van uw afwezigheid. Knuffel met uw zoon en/of speel even samen. Zo leert uw zoon ook dat het leuk is als u weer thuiskomt.
• Neem de verlatingsangst en eenkennigheid serieus en maak het niet belachelijk. Laat vrienden/ familie weten dat uw kind in deze fase zit en laat ze langzaam aan elkaar wennen en het contact opbouwen.